Nazwa forum

Polska Partia Socjalistyczna w II Rzeczpospolitej

"Polska Partia Socjalistyczna, jako organizacja polityczna polskiej klasy robotniczej, walczącej o swe wyzwolenie z jarzma kapitalizmu, dąży przede wszystkim do obalenia dzisiejszej niewoli politycznej i zdobycia władzy dla proletariatu. W dążeniu tym celem jej jest niepodległa rzeczpospolita demokratyczna"

Tak głosił program przyjęty przez Polską Partię Socjalistyczną na zjeździe założycielskim, który odbył się 17-23 listopada 1892 r. w Paryżu. PPS jest jedną z najstarszych partii politycznych, które obecnie funkcjonują na scenie politycznej w III Rzeczypospolitej. Ostatnio zapomniana, bardziej wycofana za kulisy spektaklu, być może błędnie kojarzona z okresem PRL-u, w wyniku czego nazwa partii „socjalistyczna” nie cieszy się zbyt dobrą sławą. Jest to jednak błędne, powierzchowne skojarzenie. Pragnę przypomnieć, że PPS jest partią z ogromnym bagażem tradycji. Utworzona jeszcze w XIX wieku, w okresie, kiedy Polska była zniewolona, podejmowała działania, które zapisały ją w historii jako Lewicę niepodległościową. To PPS utworzył w listopadzie 1918 r. Rząd Lubelski z Ignacym Daszyńskim na czele. To z PPS-u wywodzi się bodajże najważniejsza postać okresu 20-lecia Józef Piłsudski. Socjalistom udało się w młodym państwie polskim zaszczepić na stałe ustrój demokratyczny. Polska pod przewodnictwem pierwszego, wolnego rządu Moraczewskiego ustanowiła podstawowe fundamenty nowoczesnego państwa, wprowadzając między innymi normę 8-godzinnego dnia pracy, obowiązkowe ubezpieczenia dla pracowników, moratorium mieszkaniowe dla bezrobotnych, ograniczenie prawa do eksmisji. Prawdziwym przełomem było jedno z pierwszych w Europie nadanych praw wyborczych dla kobiet.
Pierwszy rząd musiał jednak ustąpić pod presją państw zachodnich, które popierały stronnictwa narodowe Romana Dmowskiego. Także zróżnicowane okazały się poglądy polityczne Polaków, którzy w wyborach  do Sejmu Ustawodawczego 26 stycznia 1919 r., podzielili swe głosy na całą paletę sceny politycznej, w konsekwencji czego  PPS zdobyła tylko 35 (na 432) mandatów poselskich. Odczytywano to jako porażkę.
PPS brała czynny udział w walkach polsko- bolszewickich, zajmując miejsce w Radzie Obrony Narodowej, a podczas obrony Warszawy, słynnego Cudu nad Wisłą, zorganizowała Robotniczy Komitet Obrony Warszawy.
PPS wspierała liczne organizacje młodzieżowe takie jak Towarzystwo Uniwersytetów Robotniczych czy Czerwone Harcerstwo, popierała Związki Zawodowe. Jedną z najważniejszych akcji obrony honoru pracowników, był zorganizowany strajk na kolei, ogłoszony 5 listopada 1923 r., gdzie podmiotem konfliktu był postępujący wzrost cen.
Od samego początku PPS brała udział w budowie wolności obywatelskich. Bardzo szybko odeszła od poparcia dla autorytarnych rządów Józefa Piłsudskiego i przeszła do lewicowej opozycji, stanowiąc przeciwwagę zarówno dla rządu piłsudczyków, jak i do skrajnie prawicowego ugrupowania Dmowskiego, Obozu Wielkiej Polski. W czasie, gdy II Rzeczpospolita weszła do grona państw pseudodemokratycznych, PPS nadal pozostała wierna prawdziwej demokracji. Zostało to docenione w wyborach z 1928 r. gdzie partia osiągnęła sukces otrzymując 14% głosów. Niestety niedługo potem rozwiązano wybory i zorganizowano haniebny proces brzeski, który uniemożliwił odbudowę demokracji i rozprawił się z politykami opozycji, w tym z członkami PPS-u. Mimo to w kolejnych wyborach partia znów osiągnęła wysoki wynik. Kolejne wybory były przez nią bojkotowane.
Tuż przed wojną, w marcu 1939 roku zwrócono się do władz z żądaniem zwiększenia siły obronnej Polski, przywrócenia swobód obywatelskich oraz utworzenia Rządu Obrony Narodowej. Żaden z tych postulatów nie został przyjęty. Konsekwencje słabej obronności Polski we wrześniu przyniosły skutek fatalny. Polska traci niepodległość.
Sama PPS również zaczyna nowy rozdział w swej historii. Część socjalistów tworzy PPS „Wolność Równość Niepodległość” struktury do walki z najeźdźcą, inna część zaczyna współpracować z prokomunistycznym rządem. Jest to podział znaczący, ponieważ w dalszym etapie historii pierwsza grupa działać będzie na emigracji, druga zaś zostanie w kraju wchłonięta przez Polską Partię Robotniczą. Emigracja wróci do Polski w 1987 i stworzy PPS dzisiejszy, nawiązujący do socjalistów II Rzeczypospolitej. Socjalistów, którzy wylali fundamenty pod demokratyczne państwo polskie, zapoczątkowali w nim niezawisłą, polską władzę, walczyli o państwo ludzi równych, tworząc alternatywę dla szowinistycznej i nacjonalistycznej prawicy, wspierali prawa pracowników. Partia o tak silnym potencjale historycznym i ideowym nie powinna być zapomniana przez współczesną Polskę. Mam nadzieję, że PPS dostanie szansę wyjścia zza kulis obecnej sceny politycznej, by dalej kontynuować bogatą tradycję przedwojennego ruchu, który włożył wiele energii w budowę wolności i sprawiedliwości społecznej.